THĂM ANH Z30C.
Xong phần rán mỡ chờ
cho mỡ nguội chị Bông đổ cả tóp mỡ và mỡ nước vào lon “guigoz”, chị Bông để yên
chảo trên bếp để rang thịt. Đây là món thịt ba rọi rang mặn.
Thế là xong hai món
sau cùng để mang đi thăm anh Bông đang tù cải tạo.
Món mỡ nước dùng để
xào nấu thì ít mà chủ yếu là món để anh Bông ăn dần. Chỉ cần chút mỡ nước với
vài miếng tóp mỡ rắc vào chút muối là trở thành món mặn ngon lành dù ăn với cơm
độn hay mì sợi luộc, khoai mì luộc
Thịt ba rọi ướp đủ
gia vị tiêu hành muối đường rang mặn thì “cao cấp” hơn lon mỡ nước, trước đó chị
Bông đã làm một lọ ruốc to rang rất kỹ để khó bị hư hỏng và một lo muối mè, muối
tiêu..
Thằng Bi ngồi xem mẹ
làm, nó thèm thuồng đòi ăn thịt, chị Bông đã bảo con:
-
Lúc khác nhà mình ăn, thịt này để dành đi thăm bố ngày mai.…
Bí vùng vằng trách
mẹ:
-
Con mình không cho mà cho người ta.
Chị Bông bật cười
trước câu nói của con, bố nó chỉ là “người ta” xa lạ.
Chị đành chịu thua
con, lấy cho nó bát cơm với thịt ba rọi rang mặn còn nóng trên bếp dù củi lửa đã
tắt.
Chị Bông sinh Bi
ngày 13 tháng 8 năm 1975, bố nó không có nhà cho đến ngày hôm nay thì trách gì
đứa trẻ lên 5 chẳng thân tình với người cha vắng mặt.mặc dù chị Bông đã nhiều
lần kể cho nó nghe về bố, cho nó nhìn những tấm hình cũ của bố nó, nhưng trong
đầu óc trẻ thơ thì những hình ảnh ấy cũng xa vời như truyện cố tích.
Ngày 22 tháng 9 năm
1975 cả miền Nam Việt Nam đổi tiền, tiền Việt Nam Cộng Hòa sẽ đổi lấy tiền do
ngân hàng Việt Nam phát hành. Thằng Bí mới được một tháng chín ngày tuổi, nó còn
bé bỏng qúa chị Bông không thể bế nó theo, phải nhờ một bác hàng xóm trông nó để
chị đi đổi tiền.
Chị Bông sống chung
với đại gia đình nhà mình, mẹ mất, nhà toàn đàn ông con trai, bố và các cậu em,
còn mấy đứa em gái thì nhỏ chẳng biết gì., chẳng ai có thể trông Bí được .
Địa điểm gởi tiền là
trụ sở phường gần nhà nên bà hàng xóm đã hai ba lần chạy đến tìm chị Bông và lo
lắng:
-
Thằng Bi cứ gào khóc tôi dỗ mãi không nín. chỉ sợ nó khóc nhiều qúa…. hết
hơi chết mất. Chị về nhà cho nó bú một tí được không? …
Chị Bông vẫn đứng
xếp hàng và phải năn nỉ bà hàng xóm một hơi dài :
-
Bác ơi, thời gian đổi tiền nhà nước cho có hạn, tiền mình đã ít mà không
đổi kịp thì coi như trắng tay lấy gì mà sống. Trẻ con càng khóc càng…nở phổi bác
đừng lo, nó lạ người nên khóc chứ không đói sữa đâu, cháu cho nó bú no rồi mới
đi mà.
Khi chị Bông đổi
tiền xong về đến nhà thằng Bí vẫn còn thỉnh thoàng khóc tức tưởi y như hờn giận
bị mẹ bỏ rơi, chị Bông ôm ấp con vào lòng một lát là nó im ngay. Bà hàng xóm
phải khen:
-
Gớm, thằng con chị Bông mới một tháng tuổi mà khôn lanh qúa. Đúng như chị
nói thì ra nó lạ hơi mẹ nên gào khóc phản đối tôi đấy.
Chị Bông vừa nghĩ về
con vừa làm tiếp công việc của mình, món thịt rang mặn cũng bỏ vào lon “Guigoz”
như món mỡ nước, cái lon “Guigoz” thật tiện lợi, nắp đây kín khó đổ thức ăn ra
ngoài. Ấy thế mà có lần chị đã làm. đổ khi một lần đi thăm chồng.
Thời gian đầu sau
khi các sĩ quan đi trình diện, nhà nước cho gởi qùa bằng đường bưu điện về một
địa chỉ chẳng biết ở nơi đâu ngoài số hòm thư.
Ngày hôm ấy khi ra
bưu điện gởi qùa chị Bông đã khóc vì tủi thân, miền Nam thất thủ chồng chị và
bao nhiêu người khác thành kẻ tù tội đáng thương, vợ con, cha mẹ, anh em của họ
ở cái xã hội chủ nghĩa này bỗng bị mang bản án lý lịch đen tối như đêm ba mươi
khó mà ngóc đầu lên nổi.
Sau này chị Bông
được biết anh đã ở Long Khánh, rồi đổi về Thành Ông Năm, Hốc Môn thì chị Bông
nhận được giấy đi thăm nuôi chồng lần đầu tiên.
Ôi, ngày vui mừng
cũng là ngày nước mắt. Khi gặp anh, ngồi cùng anh nơi dãy ghế dài giữa đám đông
người cũng thăm nuôi như mình chị Bông đã khóc ngon lành, qúa cảm xúc chị đã
luống cuống đánh đổ cả lon “guigoz” mỡ nước, mỡ dây bẩn ra cả quần áo chồng và
vợ nhưng chả ai kịp lau chùi kỹ, chỉ lau sơ sơ rồi hối hả nói chuyện tiếp vì
sợ hết giờ.
Về đến nhà chị mới
tiếc lon mỡ, tự trách mình vụng về làm chồng mất một món ăn
Chị Bông chỉ được
thăm chồng một lần ở Thành Ông Năm thì anh lại chuyển trại về Hàm Tân Thuận Hải
.
Cứ khỏang chừng một
năm chị lại nhận giấy thăm nuôi chồng ở Hàm Tân Thuận Hải. Thế nên dù chưa nhận
được giấy phép đi thăm nuôi lần sau chị Bông đã sắm sửa dần dần, chứ mua sắm
một lúc thì tiền đâu ra, chị dặn chị Hai Pháo hàng xóm, người chuyên buôn hàng
từ Tây Ninh về, khi thì mua ký đường thẻ, đường Thốt Nốt, lúc thì mua cân nếp,
cá khô…
Mì sợi, bánh mì thì
chị Bông phơi khô ở nhà và để dành sẵn nên khi nhận được giấy thăm nuôi là chị
Bông đã có đủ cả chưa kể các món hàng từ bên phía nhà chồng gởi cho nên lần nào
đi thăm nuôi anh Bông cũng là hai bao tải.như ngươi đi buôn lậu.thời buổi khó
khăn.
Ngày mai chị Bông sẽ
đi thăm chồng tại trại cải tạo Z30C, Hàm Tân Thuận Hải
Ngày mai chị Bông sẽ
cho hai con đi thăm bố, đây là lần đầu tiên Bi được đi.
Tờ mờ sáng 3 mẹ con
đã có mặt ở điểm hẹn tại ngã ba Hàng Xanh, nơi chuyến xe than sẽ đón khách toàn
là những vợ tù cải tạo đi thăm chồng tại địa điểm Hàm Tân.
Chiếc xe than chạy
đi trong sương mờ gió sớm, thằng con lớn ngồi bên cạnh còn thằng Bi ngồi trong
lòng mẹ ngủ tiếp. Gió thốc qua lưng chị Bông cảm giác lạnh lùng, nhất là khi xe
chạy qua những cánh rừng cao su thăm thẳm. ..
Chị Bông nhìn cảnh
bên đường, thỉnh thoảng có những cục than đỏ hồng từ thùng than của xe rơi xuống
lăn trên đường như những đốm mắt đỏ trên nẻo đường đi, những đốm mắt đỏ vì
thương nhớ và mòn mỏi chờ mong của những người vợ tù đi thăm chồng, của những
đứa con thơ ngơ ngác mong người cha trở về...
Trời sáng dần, đến
Long Khánh có những vườn chôm chôm chín đỏ bên đường, xe than dừng bánh tại một
vườn chôm chôm cho mọi người xuống nghỉ và mua trái cây.
Hành khách xúm xít
vào vườn hái chôm chôm hay mua chôm chôm đã hái sẵn bày ngoài bàn bên lề
đường.
Hai đứa con chị Bông
lần đầu tiên được thấy cây chôm chôm có trái chúng nó thích qúa, thằng anh bảo
thằng em:
-
Đi thăm bố vui nhỉ Bi
Bi hí hửng nói với
mẹ:
-
Con thích đi thăm bố để hái chôm chôm mẹ ơi…
Ba mẹ con ôm ba bịch
chôm chôm đầy ắp lên xe để tiếp tục cuộc hành trình.
Khi xe đến Hàm Tân
tất cả hành khách xuống xe với hành lý của mình. Xe than đi tiếp đến Phan Thiết
và sẽ quay lại đón khách vào buổi chiều, đưa khách trả về thành phố Sài
Gòn.
Chị Bông đã đi thăm
chồng vài lần tại Z30C nên có nhiều kinh nghiệm, chị đã quen con đường từ đây đi
bộ vào trại nhưng sẽ gian nan cho hai đứa con, con đường đầy cát bụi , mỗi bước
đi là bàn chân chìm trong cát.. Thương con qúa..
Chị trả gía kỳ kèo
từng đồng một với đám xe thồ để thuê họ thồ hai bao tải qùa.
Người thồ xe buộc
hai bao tải vào hai bên chiếc xe đạp và dắt xe đi theo chị Bông vào trại.
Thằng lớn vừa đi vừa
thỉnh thoảng túm áo mẹ vì sợ ngã, chị Bông bế thằng Bi trên tay, mỏi cả tay
nhưng chẳng nỡ để thằng bé 5 tuổi phải đi bộ, chỉ thỉnh thoảng cho nó đứng xuống
để chị nghỉ tay.. ..
Cổng lán trại hiện
ra như cổng thiên đường vì nơi ấy sẽ có niềm vui gặp gỡ cho bao người chờ mong,
người trong tù và người đi thăm tù.…
Chị Bông nhìn cây
Phượng non nơi cổng trại, cây Phượng cao mới hơn đầu người, lá xòe ra xinh đẹp
xanh tươi đu đưa thật hồn nhiên trong gió. .
Sau khi trình giấy
tờ nơi cổng trại mẹ con chị Bông lê lết kéo mang hai bao đồ vào lán gần ngay đó.
Hai con chị Bông gặp trẻ con nhà khác thế là chúng chơi chung với nhau nhanh
chóng cũng như các phụ nữ cũng nhanh chóng làm quen chuyện trò với nhau trong
khi chờ đợi gặp gỡ người thân.
Chị Bông đi rảo một
vòng quanh lán, lán là dãy nhà hình chữ L làm bằng tre nứa mái lợp lá, nền đất
nện chắc, dĩ nhiên là công sức của những người tù cải tạo. Nơi sau lán có mấy hố
xí, nơi đầu lán có cái giếng bên cạnh nhà bếp để cho thân nhân tù có thể rửa ráy
và nấu nướng.
Những người giàu có
hay người cầu kỳ họ mang theo nồi niêu bát đũa và những thức ăn tươi ngon để nấu
tại bếp này, chốc nữa người tù của họ sẽ được ăn một món ăn ngon đặc biệt nào
đó.
Người ta xầm xì vì
phái đoàn thăm nuôi ông giám đốc ngân hàng Việt Nam Thương Tín, họ đi thăm nuôi
mang nhiều đồ ăn thực phẩm đắt tiền, ngoài vợ con ông còn có người giúp việc đi
theo để khuân đồ và nấu nướng ..
Một tiếng sau mọi
người trong lán nhốn nháo mừng rỡ bảo nhau người tù đang ra, họ đổ xô ra ngoài
cửa lán chờ vì từ xa đang có đoàn người đi đến, dòng người xám xịt trong buổi
trưa trời quang mây tạnh.
Chị Bông gọi hai con
và ba mẹ con cũng chen chân lóng ngóng bên thềm lán. Chị dặn dò con:
-
Lát nữa gặp bố hai con ôm bố, chào bố nhé.
Thằng anh hứa:
-
Vâng ạ.
Còn thằng em thì
nghi ngại:
-
Nhưng bố có quen con không?
Chị Bông phải dỗ
dành:
-
Bố quen và thương Bi lắm đó..
Chị Bông căng mắt ra
tìm chồng trong đám đông khi họ đã dừng lại trước sân lán, ông nào cũng xơ xác
như nhau từ mặt muĩ, vóc dáng đến áo quần. Khó mà hình dung ra trước kia họ là
ai.
Nhiều người tù nhận
ra thân nhân trước khi thân nhân nhận ra họ.
Anh Bông đang đứng
trước mặt vợ con, thằng con lớn đã được đi thăm bố vài lần, quen mặt bố, nó ôm
chầm lấy bố vui mừng.
Chị Bông bế Bi lên
đưa cho anh Bông, nó lạ lẫm mắc cở nhưng không dám phản đối,.cả nhà kéo nhau vào
lán thăm nuôi cùng với hai bao đồ.
Trong lán thăm nuôi
kê một dãy bàn dài, gia đình chị Bông được bố trí ngồi ngay đầu bàn mà nơi đầu
bàn có công an đứng canh nên vợ chồng trao đổi câu chuyện hết sức cẩn thận, Chị
Bông không lãng phí thời gian vào đề ngay, chị nói nhỏ bên tai chồng “Họ đến nhà
khuyên em đi kinh tế mới thì chồng sẽ mau về anh ạ”.
Anh Bông vội vàng
đáp lại:” Không, em đừng bao giờ đi kinh tế mới mà khổ thân, hai việc chẳng có
liên quan đến nhau. Vợ một thằng tù bạn anh đã đi kinh tế mới cả năm nay mà có
thấy ai cho nó về đâu. ”
Thằng Bi nãy giờ vẫn
ngồi im thin thít trong lòng bố. Chị Bông muốn con tự nhiên và thân thiện hơn
với bố nên bảo nó::
-
Bí hát cho bố nghe một bài đi.
Bí thích hát và hay
hát, nghe thế nó tụt ngay ra khỏi lòng bố, đứng xuống đất và hồn nhiên
nói:
-
Con hát bài đêm qua em mơ gặp bác Hồ cho bố nghe mẹ nhé..
Ôi, Bi biết gì về
bác Hồ mà mơ gặp “bác” ttrong khi nó chưa bao giờ ước ao mơ gặp bố nó. Vì có anh
công an đứng gần nên chị Bông chẳng biết nói gì hơn. .
Bi hát xong được bố
mẹ khen nó sung sướng lắm. Vợ chồng chị Bông tiếp tục nói chuyện, bao nhiêu điều
muốn nói dịp này cứ tuôn ra không kịp…
Bỗng có tiếng khóc
thất thanh của thằng Bi ở đâu đó: “Mẹ ơi, mẹ ơi…” thì ra hai anh em Bí đã chạy
đi chỗ khác chơi mà vợ chồng chị Bông mải xúm đầu vào nhau nói chuyện không ai
để ý.. Thằng anh đã về đúng chỗ cũ với bố mẹ, thằng em đang bị lạc nên khóc ầm
lên như thế.
Chị Bông phải vội
vàng đứng dậy đi tìm con theo tiếng khóc của nó, thằng bé đã đi sang lán thăm
nuôi bên kia và quên đường trở về vì cách bài trí đều giống nhau, cũng cái bàn
dài, cũng đầy người ngồi nói chuyện mà không thấy bố mẹ đâu cả..
Nó làm phí mất của
bố mẹ mấy phút giây vàng ngọc.
Mười lăm phút thăm
nuôi ngắn ngủi, mười lăm phút phù du đã bay vèo. Anh công an dõng dạc tuyên bố
đã hết giờ, các thân nhân ra về để cải tạo viên còn thu xếp hành trang về
trại.
Mọi người lại nhốn
nháo đứng lên, nắm níu tay nhau, nước mắt và nụ cười lẫn lộn. Anh Bông nhân lúc
lộn xộn này vội duí vào tay chị Bông một mẩu giấy cuộn tròn và nói nhỏ:” em đưa
thư anh Đức về cho người nhà theo địa chỉ trong thư”
Chị Bông cũng vội
cất mẩu giấy vào trong giỏ xách và hỏi lại cho chắc ăn “Anh Đức ở Phú Nhuận hả
anh?”
Anh Bông chỉ kịp
chớp mắt trả lời vì anh công an đã đến gần.
Anh Bông cột dây vào
hai miệng bao tải và xỏ vào hai đầu cái đòn tre để chuẩn bị gánh quà về trại.
Anh lại đi bộ gần hai cây số đường rừng để về trại.cũng như chị lại đi bộ hai
cây số đường cát nóng để rời lán.. Giữa hai vợ chồng là con đường ngược chiều,
càng đi càng xa nhau vời.vợi.
Chị Bông dắt tay hai
con đứng nhìn đám tù nhân cải tạo trước khi rời lán:
-
Hai con nhìn kỹ bố đi. Lâu lắm chúng ta mới được đi thăm lần nữa.
Thằng Bi chê:
-
Mẹ ơi, con thấy bố và các bạn của bố ai cũng nghèo và xấu qúa.
-
Tại họ đi học tập xa nhà con ạ.
Thằng anh thì hỏi
một câu thực tế:
-
Bao giờ bố về?
-
Bao giờ bố học tập tốt thì sẽ về.
Ra đến cổng trại chị
Bông nhìn cây Phượng non vẫn đang rung rinh trong nắng gío, lòng chị bỗng ngậm
ngùi, hoa Phượng mai này còn được nở hoa, được tự do khoe nhan sắc với đời,
Những người tù cải tạo thì đang lầm lũi bước trở lại trại tù và không biết được
ngày mai, không biết được ngày về cho nên chị Bông đã không thể trả lời được câu
hỏi của thằng con lớn..
Đi bộ trên con đường
đầy cát lần trở về hình như chị Bông bước chậm hơn lần đến, cát níu kéo từng
bước chân chị Bông. Hành lý không còn mà lòng chị mang nặng nỗi buồn.
Chuyến xe than đã
đợi sẵn, chủ xe kết hợp buôn nước mắm từ Phan Thiết về Sài Gòn vì chuyến về xe
rộng, hành khách không còn hành lý cồng kềnh nữa.
Chị Bông nhìn lại
con đường đầy cát dẫn vào lán trại, con đường đã đưa chị gặp chồng và cũng đã
đưa chị rời xa., con đường đã cho chị niềm vui nao nức và cũng đã cho chị nỗi
niềm thất vọng. xót xa.
Tạm biệt anh, tạm
biệt Z30C Hàm Tân Thuận Hải. Hẹn anh một ngày tao ngộ nhưng không phải tại nơi
này…
Ngồi trên xe hai con
chị thấm mệt lim dim ngủ. Trẻ con thật vô tư.
Chị Bông ôn lại
từng phút giây gặp gỡ chồng, tất cả đến rồi đi như một giấc mơ.
Chị nhớ đến mẩu giấy
nhờ chuyển của người tù tên Đức. Chị đã một lần mang thư đến nhà này rồi, chị
đạp xe từ Gò Vấp lò mò tìm đúng địa chỉ, là một căn nhà to đẹp kín cổng cao
tường, khi chị bấm chuông cửa một người hé cổng thò đầu ra nghe chị nói, họ cám
ơn và nhận thư xong lạnh lùng khép cánh cổng lại.
Lần này anh Đức lại
nhờ chuyển thư nữa, chị cũng vì bạn chồng, vì sự tin cậy chờ mong của người
trong tù gởi gấm mà đến nhà này lần nữa dù thái độ khi nhận thư người thân của
họ chẳng mấy mặn mà..
Không biết người
trong ngôi nhà to đẹp ấy là người thân thế nào với anh Đức mà để anh thiếu thốn
cứ phải gởi thư xin thêm đồ tiếp tế và dặn dò nhớ đi thăm anh...
Có lần chị Bông cũng
chuyển thư cho vợ một bạn tù cùng với anh Bông, nhà này ở cư xá Lữ Gia, chị
Thành vợ anh Thân cảm động khi nhận được thư chồng .
Chị Bông quen chị
Thành từ đó. Thỉnh thoảng chị Thành đạp xe đến nhà chị Bông chơi., cả hai cùng
tuổi, cùng cảnh nên dễ thân nhau. Trong tù hai ông thân nhau thế nào thì chị
Bông và chị Thành cũng thân nhau thế đấy.
Nhà chị Thành ở cạnh
nhà cha mẹ ruột, cùng làm nghề sản xuất miến. Khi anh Thân đi tù cải tạo chị
Thành không làm miến nữa, ba mẹ con chị sống trong sự đùm bọc của gia đình bên
ngoại.
Chiếc xe than vẫn
chạy đều đều trên đường., càng lúc càng xa Z30C Hàm Tân Thuận Hải.
Chị Bông thẫn thờ
nhìn con đường dài đang chạy lùi phía sau, những cục than đỏ hồng trong thùng xe
than vẫn thỉnh thoảng rơi trên đường, lần này những cục than cháy đỏ ấy như
những ánh mắt lưu luyến thiết tha của những người chồng người cha từ trong trại
tù cải tạo Z30C Hàm Tân Thuận Hải đang lưu luyến dõi theo vợ con họ trên đường
về nhà.
Nguyễn Thị Thanh
Dương
( Tháng Tư 2016)